Król Stanisław August Poniatowski, marszałek wielki litewski Ignacy Potocki oraz duchowny i uczony Hugo Kołłątaj stworzyli Konstytucję 3 Maja. Po 7-godzinnych obradach Sejmu (chociaż zakładano, że prace nad Konstytucją zostaną przedyskutowane w ciągu 3 godzin), ją zatwierdzono, a król potwierdził jej treść swoim podpisem. To było 3 maja 1791 roku. W pierwszych latach nową Konstytucję nazywano też ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny. To dlatego, że nasz kraj borykał się ze skutkami agresji państw sąsiadujących, którzy w 1772 roku doprowadzili do I rozbioru Polski.

Działa się historia na oczach Polaków
W dniu ustanowienia Konstytucji 3 maja przestała istnieć Rzeczpospolita Obojga Narodów, a powołana została Rzeczpospolita Polska. Nasza Konstytucja była drugą po amerykańskiej (ustanowionej w 1787 roku), jednocześnie pierwszą w Europie, która w diametralny sposób regulowała funkcjonowanie państwa i wpływała na życie jego obywateli. Ustanowiła trójpodział władzy na na ustawodawczą (dwuizbowy parlament – Izba Poselska i Izba Senacka), wykonawczą (Rada Królewska z królem na czele) i sądowniczą. Znosiła liberum veto oraz wolną elekcję. Wprowadzała polityczne zrównanie mieszczan oraz szlachty (tym samym ograniczała immunitety prawne oraz przywileje szlachty zagrodowej), zaś chłopów objęła ochroną państwa. Katolicyzm został uznany za religię panującą. Zagwarantowano jednak swobodę wyznań, choć apostazja, czyli porzucenie wiary, nadal była uznawana za przestępstwo.

Opadły pęta niewoli
4 dni po uchwaleniu Konstytucji każdy Polak słyszał te słowa, wypowiadane przez marszałków: „Ojczyzna nasza już jest ocalona. Swobody nasze zabezpieczone. Jesteśmy odtąd narodem wolnym i niepodległym. Opadły pęta niewoli i nierządu”. W tamtych niestabilnych czasach rodacy musieli mieć zapewnione wzmożone bezpieczeństwo. W tym też celu utworzono stałą armię. Jej liczebność miała sięgać 100 tysięcy żołnierzy. Konstytucja, uważana za zbiór najnowocześniejszych praw, miała być aktualizowana co 25 lat, aby zawsze była dopasowana do bieżących czasów. Co ćwierć wieku miał się zbierać Sejm Konstytucyjny. On miał pracować nad zmianami w Konstytucji. Tak się jednak nie stało nigdy.

O Konstytucji 3 Maja wie każdy. Nie każdy jednak wie, że jej historia nawiązuje do symbolicznych trzech trójek. Jej autorami były trzy osoby. Wprowadzała trójpodział władzy. Została uchwalona pamiętnego 3 maja.

Bunt na pokładzie
Już w 1792 roku, pod osłoną nocy z 18 na 19 maja, przeciwnicy reform, wskazanych w Konstytucji, zawiązali konfederację, określaną później jako targowicką. Spisek magnacki powstał w porozumienia z carycą Rosji Katarzyną II. Stojący za konfederacją magnaci ogłosili ludowi, iż stoją na straży zagrożonej wolności Rzeczypospolitej. Zmobilizowane siły targowiczan 20 tysięcy i armii rosyjskiej w liczbie 97 tysięcy wkroczyły do Polski. Król zdążył przygotować do walki 37 tysięcy osób, głównie rekrutów. Polskie wojska zwyciężyły kilka walk, lecz nie zdołały pokonać targowiczan. Narodowy sen o wolności umarł.

Znaczenie Konstytucji 3 Maja
Konstytucja, chociaż obowiązywała jedynie 15 miesięcy, miała i do tej pory ma znaczenie dla Polaków. Stanowi symbol, świętość narodową, a jej ideały przekazywane są kolejnym pokoleniom rodaków. Niech się święci 3 Maja – to nie tylko hasło, które nam dzisiaj przyświeca. To dla nas wszystkich żywa lekcja patriotyzmu, która pozwoliła Polakom przetrwać 123 lata niewoli. W tamtych wydarzeniach odnajdujemy siebie.